Ալքիմիկոսը յուրահատուկ ու յուրատեսակ պատմվածք է, որի խորքում ասելիքը շատ նուրբ ու խորքային է:

Ըստ հեղինակի՝ ալքիմիկոսները լինում են երեք տեսակի․

Առաջինները՝ սիրում են անորոշությունը և հաջողության չեն հասնում:

Երկրորդները՝ հասկանում են, որ ալքիմիան ուղղված է սրտին և ոչ բանականությանը:

Երրորդները՝ գտնում են փիլիսոփայական քարը իրենց կյանքով:

Պաուլյո Կոելյոյի վեպում գլխավոր հերոսը 3-րդ տեսակի ալքիմիկոսն է:

Սանտյագոն ամբողջ վեպի ընթացքում քայլում էր իր նպատակի հետևից, և վստահ էր, որ անպայման կկարողանա հասնել նրան, ինչին ամբողջ սրտով ձգտում էր:

«Եթե մարդ ինչ որ բան է ցանկանում, ամբողջ տիեզերքը նպաստում է ցանկության կատարմանը։»

Այո’ սա ճշմարտություն է, որին հավատում էր և որով էլ թերևս առաջնորդվում էր պատմվածքի հերոսը: Նա հավատում էր իր ուժերին, հավատում էր, որ տիեզերքը իրեն անպայման կօգնի ու կհասնի նպատակակետին:

Անկախ նրանից, ո՞վ էր նա, եթե մի բան իսկապես ցանկանում էր, պարտավոր էր հասնել դրան, քանի որ նրա այդ ցանկությունը հղացել է տիեզերքի հոգում։ Եվ հենց դա է նրա կոչումը երկրի վրա։ Սանտյագոյին թվում էր, որ Մենք վախենում ենք իրականացնել մեր ամենանվիրական փափագները, քանզի մեզ թվում է, թե դրանց արժանի չենք կամ միևնույնն է չենք կարող դրանք իրականացնել։ Նա իրեն արժանի էր համարում իր նպատակին: Իրեն տիեզերքի մի մասնիկ էր համարում հերոսը:

Կամային ուժեղ առանձնահատկություն ուներ Սանտյագոն, և այդ իրողությունը անքննելի է, և դրա վառ ապացույցը կայանում է հենց նրանում որ նա մինչև վերջ կարողացավ քայլել այնտեղ, որտեղ սիրտն ու հոգին էին ձգում:

Վճռական էր ու այդ վճռականությունը նրան սովորեցրեց չընկճվել և չկոտրվել կյանքի դժվարին ճանապարհներին այլ ընդհակառակը՝ դժվարություններին հակառակ դառնալ ավելի ուժեղ ու անկոտրուն:

Կյանքում ամեն ինչ նախանշան է և աշխարհում ամեն ինչ հոգի ուներ նրա համար ՝ լիներ քար, թուփ, կենդանի, թե նույնիսկ մի պարզ միտք։ Իմաստ էր գտնում այն ամեն ինչի մեջ ինչը շրջապատում էր իրեն: Եվ հենց այդ նախանշանների հանդեպ հավատն էր, որն ավելի մոտեցրեց նրան իր նպատակին:

Նա կյանքում իմաստ չէր որոնում, որովհետև կարծում էր որ անընդհատ կյանքի իմաստ փնտրելով մարդ միայն կարող է կորցնել կյանքի հանդեպ իմաստ ունենալու իրականությունը: Նա հասկանում էր որ աշխարհում շատերը անկախ աշխարհի հանդեպ ունեցած պատկերացումների, կարծում են, թե գտել են իրենց կյանքի իմաստը, այնինչ վստահ էր, որ այդպիսի մարդիկ այդ կերպ ավելի են հեռվանում տիեզերքի ներդաշնակությունից: Նրա համար կյանքը առասպել էր, և բոլորը, քանի դեռ երիտասարդ են, գիտեն, թե որն է իրենց առասպելը։ Եվ կյանքի այդ շրջանում ամեն ինչ հասկանալի է, ամեն ինչ հնարավոր։

Կարծում էր, որ մարդիկ չեն վախենում երազել և ձգտել այն ամենին, ինչ կուզենային անել կյանքում։ Բայց ժամանակի ընթացքում մի խորհրդավոր ուժ սկսում է նրանց համոզել, որ եփական առասպելն իրականություն դարձնելն անհնար է։

Թերևս այդ խորհրդավոր ուժը այդպես էլ ամբողջ պատմվածքի ընթացքում չկարողացավ ներգործել Սանտյագոյի գիտակցական դաշտ: Եվ այդ խորհրդավոր ուժի փոխարեն Սանտյագոյի գիտակցության մեջ ապրում էր իր սեփական առասպելը,որը ապրում էր իմ կյանքի յուրաքանչյուր օրվա մեջ, և այդ առասպելը նրան աննահանջ ուղեկցում էր այնտեղ որտեղ ձգում էր իրեն տիեզերքը: Սանտյագոն ուներ հզոր ներուժ,հրաշքներին հավատալու հավատք: Սանտյագոն և տիեզերքը յուրահատուկ ու գեղեցիկ ներդաշնակություն են կազմում ամբողջ պատմվածքի ընթացքում:

Սանտյագոն սիրում էր կյանքը, իսկ կյանքը սիրում էր Սանտյագոյին: Եվ այդ սերը բավական է հասկանալու համար, որ տղան, ով նման էր միլիոնավոր այլ տղաների, ամբողջ վեպի ընթացքում իր առաքելությունը համարեց պայքարել հանուն իր երազանքի, և երբեք չընկճվել դժվարություններից, չնահանջելով ոչ մի վայրկյան:

Պատմվածքի հերոսը ուսուցիչ է այն աշակերտների համար, որոնք ընթերցում են այս պատմվածքը:

Նա սովորեցնում է լինել ազնիվ ու նպատակասլաց, սովորեցնում է կյանքում ունենալ սեփական առասպելն ու երազանքը, սովրեցնում է կյանքի իմաստ չփնտրել կյանքի օրերի ու ակնթարթների մեջ, որովհետև իմաստը մեր սեփական ԵՍի մեջ է ապրում, և այդ իմաստը ուղղակի գնահատել է պետք: Նա սովորեցնում է իմաստավորել ու գնահատել այն ինչ ունենք ինչ կա և ապրում է մեր կողքին, քանի որ կյանքում ամեն տեղ ամեն բան ունի իր եզակի ու յուրահատուկ իմաստը: Սովորեցնում է սիրել կյանքը,սիրել տիեզերքը,մարդկանց պահպանել այն ինչը ամենակարևորն է ու ամենասիրելին:

Պատմվածքում ի վերջո Սանտյագոն հասնում է իր նպատակին: Նա հասնում է այնտեղ որի մասին նրան պատմել էր և որտրեղ ուղեկցում էր հենց ինքը ՝ տիեզերքը : Սանտտյագոն նույն ճանապրհով վերադարձավ եգիպտոսից իր հայրենիք, բայց արդեն ավելի իմաստավորած տիեզերքում իր առասպելը: Ճանապարհը որքան էլ երկար եղավ, որքան էլ դժվարություններով, բայց ճանապարհի վերջնահատվածում մեծ իմաստություն էր գտնվում՝ փիլիսոփայական իմաստություն, որն այս փիլիսոփայական պատմության կարևոր ուղենիշն էր:

Այսպիսով ինչպես նշեցի իմ վերլուծության սկզբնամասում, որ կա ալքիմիկոսների երեք տեսակ:

Լավ լուր

Սանտյագոն պատկանում էր այն ալքիմիկոսների տեսակին, որոնք գտնում էին փիլիսոփայական քարը իրենց կյանքով շնորհիվ տիեզերքի ձգողության և սեփական առասպելի ինքնագիտակցությամբ:

Թող աշխարհում այսուհետ յուրաքանչյուրս յուրովի գտնենք հասկանանք և գնահատենք սեփական կյանքի առասպելը տիեզերքի սահմաններից այս կողմ: