Հարցազրույց դասախոս, սոցիալական կառավարման մասնագետ, պրոյեկտ մենեջեր Կարեն Սարգսյանի հետ։

1.Պրն. Սարգսյան, համավարակը իր հետ բերեց նաև կրթության օնլայնացման։ Սրա հետ մեկտեղ ի՞նչ նոր գործիքներ առաջացան։

Շատ գործիքներ արդեն իսկ կային, օրինակ բոլորիս հայտնի Zoom-ը մինչ համավարակն էլ կար, պարզապես չէր օգտագործվում այն մասշտաբներով, որով այժմ է։ Կարող ենք հստակ ասել, որ այս ժամանակահատվածը նպաստեց նման ծրագրերի օգտագործման ավելացմանը։ Այսօր շատ հարթակներ կան, որ օգտագործվում են և նույնիսկ skype-ը, ֆեյսբուքյան Messenger-ը, Google Hangouts-ը և այլն։ Բայց, երկար ժամանակ անցկացնելով այս պրոցեսներում, կարող եմ ասել, որ ամենակիրառելին Zoom-ն է և դրա պատճառը կարծում եմ հասանելիությունն է։ Նաև նշեմ, որ անընդհատ ծրագիրը ներդնում է գումարներ ծրագրային զարգացման, կատարելագործման համար։ Ի տարբերություն վերը նշված մյուս հարթակների Zoom-ի խնդիրը հենց կրթական պրոցեսի արդյունավետ կազմակերպումն է։

2.Որո՞նք են օնլայն հարթակում կրթվելու դրական և բացասական կողմերը։

Առաջին և գլխավոր դրական կողմը ժամանակի խնայողությունն է։ Սեփական փորձից կարող եմ ասել, որ օնլայն հարթակում մենք խնայում ենք շատ ժամանակ՝ զերծ մնալով քաղաքային խցանումներից։ Սա շատ լավ հնարավորություն է նաև մարզաբնակ ուսանողների համար՝ նրանք խնայում են թե՛ ժամանակը, որ պետք է ծախսեին տրանսպորտի վրա, թե՛ ֆինանսը։
Եթե այն ժամանակ ֆիզիկական ներկայությունը ապահովելը հնարավոր չէր ինչ-ինչ գործերի պատճառով, ապա այժմ դա կարելի է համատեղել և կատարել միաժամանակ։ Չնայած, որ ուշադրության շեղում է լինում, բայց, եթե կա ցանկություն որևէ բան սովորելու, ապա դա հնարավոր է համատեղել։
Նաև նկատել եմ, որ օնլայն հարթակում ոչ էական հարցերի շուրջ շեղումներ չեն լինում։
Առաջին բացասական կողմը լիարժեք մասնակցություն ապահովելու դժվարությունն է, երբ դասավանդողը խոսում է էկրանի առջև, որտեղ մեծամասամբ, իսկ երբեմն ամբողջությամբ անջատված տեսախցիկներով մարդիկ են և դու խոսում ես՝ ինքդ էլ չիմանալով՝ ում հետ։ Եվ քանի որ չկա դինամիկա, շարժ, այսինքն մենք անընդհատ նստած ենք էկրանների առջև, նաև սա բացասաբար է ազդում առողջության վրա, նաև տեսողության։
Ես առավել հավակնում եմ խառը տարբերակին։ Երկուսի միատեղումը խնդրի լավագույն լուծումը կլինի, և ես կարծում եմ, որ հետագայում այս հնարավորությունը մեզ կտրվի։ Եթե ուսանողը պետք է կատարի աշխատանք, որի համար պարտադիր չէ գտնվել լսարանում, ապա դա կարելի է կազմակերպել օնլայն հարթակում։ Այլ կերպ ասած՝ դասապրոցեսի որոշակի չափը կատարել օնլայն, իսկ մյուս կեսը՝ օֆլայն տիրույթում։

3.Մի փոքր էլ խոսենք բիզնեսից: Covid19-ը բիզնես բնագավառում մեծ փոփոխությունների պատճառ դարձավ։ Ովքե՞ր շահեցին այս փոփոխություններից։

Այո, փոփոխությունների պրոցես է սկսվել, որը դեռ կշարունակվի, տնտեսությունը ևս կենթարկվի որոշ փոփոխությունների։ Հիմնականում շահեցին այն բիզնեսները, որոնք լուծում էին մարդկանց առաջնային անհրաժեշտության խնդիրները, ինչպիսիք են սնունդը, առողջապահական և անվտանգության իրեր՝ դեղորայք, դիմակներ, ձեռնոցներ, սպիրտ և այլն։ Բնականաբար նման պայմաններում երկրորդական անհրաժեշտության իրերի պահանջարկը նվազում է, քանի որ նաև ֆինանսական հնարավորություններն են սուղ. օրինակ զվարճանքի կամ հանգստի համար։ Կարող ենք հստակ ասել, որ շահեցին նրանք, ովքեր այս ընթացքում գտնվեցին ճկուն և ստեղծեցին այնպիսի բաներ, որ դեռ իրենք չէին արել։ Օրինակ ռեստորանը, որը երբևէ չուներ առաքման ծառայություն, արագ կողմնորոշվեց և ստեղծեց այդ ծառայությունը, այս կերպ նաև առավելություն ձեռք բերեց իր մրցակիցների հանդեպ։
Այս պայմաններում հարց է առաջանում՝ ի՞նչ անի բիզնեսը , որպեսզի գոյատևի, կարողանա անցնել առաջ։ Դրա լավագույն լուծումը վերափոխմանը հետամուտ լինելն է, չկառչելը նախկինում իր ստեղծած ինչ-որ ծրագրից։

4.Բիզնեսը օնլայն հարթակում ունի՞ աճելու հնարավորություն։

Ինչպես տեսնում ենք՝ ունի։ Շատ ապրանքներ, որոնք մենք մի ժամանակ գնում էինք խանութից, արդեն հասանելի են օնլայն տիրույթում։ Նրանք, ովքեր այս շրջանում հասցրին անցնել օնլայն տիրույթ, մեծ հաշվով շահեցին և նրանք ովքեր կուշանան այս պրոցեսից մրցակցային շանսեր քիչ կունենան, քանի որ շատերը արդեն գրավել են դաշտը։ Այժմ նաև ստեղծվում են տեխնիկական հնարավորություններ, օրինակ հագուստի ճշգրիտ չափսերի ընտրման համար։

5.Վերջում ի՞նչ խորհուրդ կտաք մեր երիտասարդներին։

Նախ՝ սովորել, սովորել, սովորել և չնահանջել այդ պրոցեսից։ Մանավանդ այս ժամանակահատվածում մենք տեսնում ենք սովորելու արժեքը, քանի որ այն մարդիկ, ովքեր կրթված էին, բազմակողմանի զարգացած շահեցին, որովհետև իրապես կրթված մարդը փայլուն հաջողություններ է գրանցում։ Երկրորդը, որ կուզենայի նշել կրթության մասով՝ չկենտրոնանալ միակողմանի, միաբևեռ մասնագիտության վրա, որովհետև այսօր շատ մասնագետներ, ովքեր մասնագիտացված էին միակողմանի՝ գործազուրկ են, բայց ճկուն գտնվելու և մի քանի այլ ուղղություններով հետաքրքվելու դեպքում նա կարող էր այսօր գտնել որևէ աշխատանք։ Պետք է լինել բազմակողմանի զարգացած։
Բիզնեսի տեսանկյունից, ես կարծում եմ, որ երիտասարդները պետք է մտածեն սեփական գործ ունենալու մասին։ Պետք է թեկուզ փոքր, բայց որևէ բան ձեռնարկել և ապագայի համար որևէ արժեք ստեղծելով՝ փոքր քայլերով գնա դեպի մեծ երազանք։