Հերոսիմայի ողբերգական օրը

1945թ. օգոստոսի 6-ին պատմության մեջ առաջին անգամ կիրառվեց միջուկային ռումբը. թիրախը Ճապոնիայի Հերոսիմա քաղաքն էր։

1944թ. հանդիպում են ԱՄՆ նախագահ Ֆրանկլին Ռուզվելտն ու Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Ուինսթոն Չերչիլը։ Հանդիպման արդյունքում որոշվում է ատոմային զենք կիրառել Ճապոնիայի դեմ, քանի որ վերջինս արևելքում մեծ ուժ էր ներկայացնում։ Արդեն 1945թ. ամռանը ատոմային ռումբը պատրաստ էր։ Այդ ընթացքում չի ուշանում երկրորդ հանդիպումը, և որոշվում են թիրախները. դրանք պետք է այնպես ընտրված լինեին, որ հնարավորինս մեծ ազդեցություն ունենային Ճապոնիայի տնտեսության, ռազմական ուժի և հոգեբանական վիճակի վրա. նպատակը Ճապոնիայի արագ կապիտուլյացիան էր։ Արդյունքում ընտրվեցին Հերոսիման և Նագասակին։

1945թ. օգոստոսի 6-ի առավոտյան գնդապետ Փոլ Թիբբեթսի հրամանատարությամբ ամերիկյան B-29 «Enola Gay» ռմբակոծիչը ճապոնական Հերոսիմա քաղաքի վրա նետեց 13-18 կիլոտոն տրոտիլի համարժեքությամբ ատոմային «Little Boy» («Փոքրիկ») ռումբը։ 3 օր անց «Fat Man» («Հաստլիկ») ռումբը ընկավ Նագասակիի վրա։ Պլանը կատարվեց. Ճապոնիան օգոստոսի 15-ին հայտարարեց իր կապիտուլյացիայի մասին։

Հերոսիմայում տեղի ունեցածից մահացավ 90-166 հազար, իսկ Նագասակիում ընկած ռումբից՝ 60-80 հազար մարդ։ Այդ քաղաքները վերածվել էին ոչնչի։

Հետագա ընթացքը ցույց տվեց, որ ԱՄՆ-ի սանձազերծած քայլը մինչև այսօր էլ իր հետևանքները ունենում է։ Ու թեև տեղի ունեցածից հետո ԱՄՆ կառավարությունը հանձն առավ Ճապոնիային օգնելու պատրաստակամությունը, սակայն սա ևս քաղաքական նպատակներով էր արվում։

Ամեն դեպքում վստահաբար կարող ենք ասել, որ «ճապոնական մեքենան» սկսեց ավելի արդյունավետ աշխատել նման լուրջ հարվածից հետո, ավելին՝ վերակազմավորվեց և կարճ ժամանակում վեր հանեց պատմության մեջ եզակի հարված ստացած քաղաքները, որոնք չնայած փոքր ճառագայթմանը հիացնում են իրենց գեղեցկությամբ։

Այս ամենի արդյունքում օգոստոսի 6-ը հայտարարվեց միջուկային զենքի կիրառման դեմ պայքարի միջազգային օր։