Coronavirus-ը նպաստեց տարբեր տեխնոլոգիաների զարգացմանը՝ ներառյալ 3D տպագրությունը, դրոնների և ինքնավար մեքենաների օգտագործումը: Միգուցե այն նաև կարագացնի կանխիկի վախճանը, և այդ գործընթացը կսկսվի Չինաստանում։

Մի քանի տարի առաջ Չինաստանի կառավարությունը և Չինաստանի Ժողովրդական բանկը (NBK) սկսեցին ազգային թվային արժույթի առաջին տարածաշրջանային փորձարկումները: COVID-19 համաճարակի ընթացքում անհպում վճարումները դարձան վարակի դեմ պայքարի ձևերից մեկը աշխարհի շատ երկրներում: Շուտով Չինաստանը հայտարարեց, որ սկսել է թվային արժույթի օգտագործումը չորս քաղաքներում. սա երկիրը մոտեցրեց աշխարհում առաջին անկանխիկ պետության դերին: Չինաստանը նույնիսկ առաջ անցավ Շվեդիայից, որն այդ պահին գտնվում էր այս առաջխաղացման եզրին:

Digital Yuan(Թվային յուան)-ը պետական-մասնավոր նախաձեռնություն է: Նոր տարադրամը փորձարկվում է Շենժենում, Սյուզհոյում, Քունյանգում և Չենգդուում՝ այնպիսի ֆրանչայզիների մասնակցությամբ, ինչպիսիք են McDonald’s-ը և Starbucks-ը, ինչպես նաև տեղական ընկերություններ:

«Սա իրական game-changer է ֆինանսական ծառայությունների ոլորտում», – ասում է Mena FinTech Association֊ի նախագահ Նամիր Խանը, «հատկապես մի երկրի համար, որը դեռ ուշքի չի եկել COVID-19-ից և կարիք ունի հանգստանալու»:

Չորս տասնամյակի աճից հետո Չինաստանի տնտեսությունը վերջին եռամսյակում կտրուկ անկում է ապրել, որը պայմանավորված է կորոնավիրուսային համաճարակով: Հունվարից ի վեր երկրում հայտնաբերվել է COVID-19-ով վարակված ավելի քան 83 հազար մարդ, որոնցից առնվազն 4500-ը մահացել են: Դեպքերի մեծ մասը տեղի են ունեցել Հուբեյի Վուհան քաղաքի շրջակայքում, որտեղ սկսվել է բռնկումը: Համաճարակը դեռ զգացվում է աշխարհի շատ երկրներում: Չինացի պաշտոնյաները կարծում են, որ երկրի համար ամենավատ ժամանակաշրջանը արդեն անցյալում է, և միջոցներ են ձեռնարկում աշխարհի երկրորդ խոշոր տնտեսությունը վերակենդանացնելու համար:

Չինացիներն արդեն վաղուց սովոր էին սմարթֆոններ օգտագործմանը՝ ապրանքների և ծառայությունների դիմաց վճարելու համար: 2014 թ.-ին տեղական տեխնոլոգիական հսկաներ Alibaba-ն և Tencent-ը առաջինն էին, ովքեր սկսեցին ներդնել թվային առևտրային վճարումները, ինչը հանգեցրեց կանխիկի օգտագործման նվազմանը: Այժմ, ըստ վաշինգտոնյան ֆինանսավերլուծական CGAP կենտրոնի տվյալների, այդ ընկերությունները կազմում են բջջային վճարների 17 տրիլիոն դոլար արժողությամբ շուկայի մինչև 90% -ը:

Ըստ CGAP-ի տվյալների, և՛ ընկերությունները, և՛ Չինաստանի կառավարությունը թվային վճարումները համարում են ապրանքների և ծառայությունների հետ աշխատելու հսկայական էկոհամակարգի մուտքի կետ և ստացված տվյալները օգտագործում են ինչպես թվային ֆինանսական ծառայությունների, այնպես էլ ֆիզիկական մանրածախ արտադրության վերափոխելու համար: Տեխնոլոգիան արագորեն տարածվեց՝ շնորհիվ բանկային հաշիվների և սմարթֆոնների լայն տարածման:

Բայց նման գործարքները միշտ էլ հիմնվել են սովորական արժույթի օգտագործման վրա: Թվային յուանը շատ առումներով նման է սովորական փողին, բայց գոյություն ունի միայն Չինաստանի Ժողովրդական բանկի աջակցությամբ ստեղծված թվային դրամապանակում, կոդի տեսքով: Եվ սա այն տարբերակում է կրիպտոարժույթներից, որոնք հիմնված են ապակենտրոնացման գաղափարի վրա:

Հարավչինական Morning Post ամսագիրը հայտնել է, որ այն ընկերությունների ցանկում, որոնք առաջիկայում կսկսեն փորձարկել ազգային թվային արժույթը, կներառվեն Starbucks, McDonald’s and Subway միջազգային ֆրանչայզիներ, ինչպես նաև տեղական մի շարք բիզնեսնե` հյուրանոցներ, հացի փռեր և մարզադահլիճներ:

Մի քանի տարի առաջ Չինաստանը արգելեց ICO-ն և կանխեց երկրում կրիպտոարժույթների տարածումը՝ միաժամանակ թողարկելով գիտական հոդվածներ սեփական թվային արժույթի զարգացման վերաբերյալ:

«RMB-ը (remninbi կամ թվային յուան) թվային վճարումների էվոլյուցիայի բնական արդյունք է», – ասում է «Binance»-ի փոխնախագահ Լինգ Ժանը: «Հինգ տարի առաջ, երբ Tencent-ը և Alibaba-ն գործարկեցին իրենց համակարգերը, ոչ ոք չէր պատկերացնում, թե որքան տարածված կլինի այս տեխնոլոգիան. նման բաները տեղի են ունենում աստիճանաբար»: Այժմ սպառողները պատրաստ են թվային արժույթին»:

COVID-19-ը դարձավ խթանիչ՝ անկանխիկ վճարումների զարգացման համար. դա հիմնականում պայմանավորված է թղթադրամներ օգտագործելիս վիրուսով վարակվելու վախով: «Ապրանքների ու ծառայությունների վճարման սովորական եղանակները դադարել են աշխատել», – ասում է «Marshal» վճարային ընկերության գործադիր տնօրեն Գաուրավ Դարը: Ստեղծված իրավիճակում սպառողները ստիպված կլինեն փոխել իրենց սովորությունները, իսկ անկանխիկ վճարումները հեշտությամբ կարող են կապված լինել թվային արժույթի հետ:

Համաճարակի ընթացքում Արաբական Միացյալ Էմիրությունների Կենտրոնական բանկը խրախուսել է թվային ծառայությունների օգտագործումը «Էմիրությունների բնակիչների առողջության և անվտանգության պահպանման նպատակով», ինչպես նաև ավելացրել է անհպում բանկային քարտերով վճարման առավելագույն սահմանը: Վիրուսի տարածումը կանխելու համար բանկերին հանձնարարվել է բանկոմատները համալրել նոր թղթադրամներով:

Թվայնացման կողմնակիցների կարծիքով, կանխիկի օգտագործմամբ պայմանավորված են նաև այլ խնդիրներ։ Ըստ Mena FinTech ասոցիացիայի նախագահ Խանի՝ 10 դոլար արժողությամբ թղթադրամ օգտագործելու միջին ժամկետը 4,2 տարի է, և ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ թղթադրամների 53-ից 100% -ը կեղտոտ է:

ԱՄՆ-ի Federal Reserve-ը հայտնում է, որ 1 դոլար արժողությամբ թղթադրամի տպման արժեքը 5,5 ցենտ է, իսկ հինգ դոլարանոց թղթադրամը կրկնակի թանկ է:

«Համաձայն ուսումնասիրություններից մեկի՝ միայն 2018-ին մարդկությունը ծախսել է 35,3 միլիարդ դոլար՝ թղթադրամների տպման համար: Եվ սա բացի դրանց տարածման, հավաքման, ոչնչացման և կեղծարարների դեմ պայքարի ծախսերից», – ասում է Խանը: «Ազգային թվային արժույթների ստեղծումը թույլ կտա երկրներին պաշտպանել իրենց ինքնիշխանությունը և դիմակայել գլոբալ կրիպտոարժույթներին»:

Իսկապես, թվային յուանը կարևոր է ինչպես ներքին վճարումները սատարելու, այնպես էլ Չինաստանի գլոբալ առևտրային նկրտումների համար:

Թվային խնայողական DeFiner ընկերության գործադիր տնօրեն Ջեյսոն Վուն կարծում է, որ թվային արժույթը Չինաստանին թույլ կտա շրջանցել ներկայիս ֆինանսական համակարգը, որը գլխավորում է ԱՄՆ-ն և ամերիկյան դոլարը: Արդյունքում, Չինաստանը կարող է դառնալ համաշխարհային թվային տնտեսության մեջ գործարքների քանակով առաջատարը: Թվային արժույթների թողարկմամբ, կուժեղանա խոշոր երկրների միջև մրցակցությունը։

Կոնգրեսի սենատոր Շերոդ Բրաունը վերջերս կոչ է արել թվային դոլարով դրամապանակը ներառել սպառողների աջակցության միջոցառումների փաթեթում՝ COVID-19-ի ֆոնի վրա: Նա առաջարկեց մասնակից բանկերի փոստային բաժանմունքներում և գրասենյակներում ստեղծել անվճար բանկային հաշիվ՝ գումար ստանալու, վճարումներ կատարելու և կանխիկ դրամ ստանալու համար: Վերլուծաբանները կարծում են, որ այս գաղափարը փոխառվել է Մարկ Ցուկերբերգից, բայց ամենից շատ այն նման է Չինաստանում ընդունված աջակցության ներկայիս միջոցառումներին:

Տեղական իշխանությունները թվային կտրոններ են ուղարկել քաղաքացիների սմարթֆոններին, որոնք կարելի է կիրառել ռեստորաններում և մթերային խանութներում: Օրինակ՝ յուրաքանչյուր Վուհանի բնակիչ ստացել է մոտ $10 այնպիսի գնումների ծրագրերի միջոցով, ինչպիսիք են WeChat-ը և Alipay-ը:

«Կառավարության համար հեշտ է հետևել թվային կտրոնների օգտագործմանը», – պատմում է դոկտոր Շիրլի Յուն, Չինաստանի տնտեսության փորձագետ և Լոնդոնի Տնտեսագիտական դպրոցի հրավիրված աշխատակից: Նա նշեց, որ վերջերս ԱՄՆ կառավարության կողմից քաղաքացիներին տրամադրված միջոցների դեպքում դա հնարավոր չէ:

Միևնույն ժամանակ, թվային կտրոնները հնարավորություն են տալիս կառավարությանը հասկանալ, թե որ ոլորտն է ավելի մեծ աջակցություն ստանում, ով և ինչպես է գործնականում օգտագործում այդ փողերը:

«Ընթացիկ ճգնաժամի ընթացքում մենք տեսանք, թե ինչպես է ժամանակակից տեխնոլոգիաները օգնում Չինաստանին բարձրացնել արագությունն ու արդյունավետությունն ինչպես համաճարակի դեմ պայքարում, այնպես էլ տնտեսությանը աջակցելու հարցում», – ասաց նա:

Մինչ օրս 20 երկիր պաշտոնապես աշխատում է թվային արժույթի ստեղծման համար՝ իրենց կենտրոնական բանկերի աջակցությամբ: Մրցակցությունը շարունակում է աճել, բայց կա զգացողություն, որ Չինաստանը դարձել է առաջատար այս խմբում: