Կենդանու կյանքը – Արջեր

“Կենդանու կյանքը”  բաժնում կներկայացվի  տեղեկություն  կենդանիների,  նրանց տարածվածության  ու  կենսակերպի  մասին  տեղեկություն:  Սկսենք  արջերից:

Արջեր

Արջերը գիշատիչ  կաթնասուններ  են։ Աշխարհում հայտնի է 8, Հայաստանում՝ 1 տեսակ՝ գորշ արջը: Ունեն մեծ գլուխ, սուր դունչ, հզոր, հնգամատ թաթեր։ Արջերը ամենակեր են, ունակ են լավ մագլցել և լողալ, արագ վազում են, կարող են կանգնել ու անցնել կարճ տարածություններ ետին թաթերի վրա։ Ունեն կարճ պոչ, երկար և խիտ մորթի, ինչպես նաև գերազանց հոտառություն ու լսողություն։ Որսի են դուրս գալիս երեկոյան կամ արևածագի կողմը։ Սովորաբար վախենում են մարդուց, բայց կարող են լինել վտանգավոր այն վայրերում, որտեղ նրանք ավելի հաճախ են շփվում մարդկանց հետ, հատկապես սպիտակ արջը և գրիզլին։ Զգայուն չեն մեղվային խայթոցներին։ Բնության մեջ բնական թշնամիներ գրեթե չունեն։

Տարածվածությունը

Արջերը բնակվում են Եվրասիայում, Հյուսիսային ու Հարավային Ամերիկաներում (գլխավորապես Հյուսիսային կիսագնդում)։ Մարդու գործունեության պատճառով արջերի բնական արեալը կրճատվել է, և այժմ նրանք վերացել են Եվրոպայի տարածքի մեծ մասից, ամբողջովին վերացել են Հյուսիսային Աֆրիկայից, տեղի է ունեցել նրանց բնական արեալի կրճատում նաև Հյուսիսային Ամերիկայում և Ճապոնիայում։

 

Արջերի  տեսակները

Արջերը գիշատիչ են, ուտում են գրեթե ամեն ինչ և հատկապես ձուկ:Արջերը  շատ  հետաքրքիր  ձևով  են  ձուկ  որսում: Նրանք մտնում են ջրամբարի մեջ, ապա գլուխը մտցնում ջուրը ճիշտ այնտեղ, որտեղ ընկնում է իրենց ստվերը: Այդպես արջերը կարող են ժամեր շարունակ կանգնել, մինչև ձուկը լողալով կգա ու կընկնի իրենց ձեռքը: Նրանք նաև արագ են գլխի ընկնում, որ ուտելիք կարելի է խնդրել մարդկանցից:
Արջերը չափազանց արագ են վազում, անգամ ձիուց էլ արագ, մինչև 60կմ/ժ, այնքան, որքան արագ սովորաբար մեքենաներն են երթևեկում: Այնպես որ, նրանից փախչելը շատ դժվար է: Ի դեպ, որքան էլ տարօրինակ թվա, արջերը սարը բարձրանում են ավելի արագ, քան իջնում են:

Արջերը  լինում  են  սպիտակ  և  գորշ:

Սպիտակ  արջ

Սպիտակ  արջերը  ապրում  են  հյուսիիսային  բևեռում: Նրանց  մորթին  թվում  է  սպիտակ,  բայց  իրականում  մուգ  գույնի  է, գրեթե  սև,  ինչը  օգնում  է  դիմանալ  ցրտին: Իսկ  ինչո՞ւ  է  մեզ թվում  սպիտակ:  Պատճառն  այն  է, որ նրանց մազիկները զուրկ են գունավորումից և արևի լույսի շնորհիվ են թվում սպիտակ:
Սպիտակ արջերը երկրագնդի ամենախոշոր գիշատիչ կենդանիներն են:
Հյուսիսային արջերից  միայն մայր  արջերն  են  մտնում ձմեռային  քուն:
Հյուսիսային  արջերից  ամենաերկարը  ապրել է  Դեբբի  անունով  սպիտակ  արջը,  որը   ապրեց  41  տարի  և  մահացավ Վիննիպեգ քաղաքում:

Գորշ  արջ

Գորշ  արջերը տարածված  են Եվրոպայում,  Ասիայում,  Հյուսիսային Ամերիկայում: Հանդիպում  են նաև  Հայստանում: Գորշ արջերի մորթին կարող է տատանվել բաց շագանակագույնից մինչև մուգ կապտավուն և սև: Այ գորշ արջերն արդեն իսկական քնկոտներ են, նրանք քնում են նոյեմբերից մինչև ապրիլ` 75-195 օր: Բայց այնքան էլ խորը չեն քնում: Վտանգի ձայն լսելով անմիջապես արթնանում են ու ավելի ապահով տեղ փնտրում:

Մի  քանի  փաստ  արջերի մասին

1.Ի տարբերություն  շատ կաթնասունների՝  արջերը կարողանում են տարբերել բոլոր գույները:

2.Արջերն ունեն  գերազանց  հոտառություն,ավելին՝քան շները:

3.Թեդի արջուկներնանվանակոչվել են ի պատիվ ԱՄՆ-ի նախագահ Թեդի Ռուզվելտի:

4.Գորշ  արջերը  Ֆինլանդիայում համարվում են ազգային կենդանիներ:

5.Նրանք զգայուն չեն մեղվային խայթոցների հանդեպ:

Ահա  այսքանը,  արջերի  մասին:

Վերջում  մի  խնդրանք`  կենդանին  ձեր  բարեկամն  է,  սիրեք  կենդանիներին,  մի  ոչնչացրեք  նրանց:

– – –

Աղբյուրներ` Վիքիպեդիա` ազատ  հանրագիտարան, mocak.am, LakMoes.am

Հոդվածը  կազմեց Արմեն  Թադևոսյանը

Ձեզ նույնպես կարող է դուր գալ