2020թ. հունվարի 1-ից ուժի մեջ մտնավ ճանապարհային ենթերկության խախտումների բալային համակարգի ներդրումը: Ըստ այդմ, սահմանվում է վարչական տույժի նոր տեսակ, որը կկոչվի «տուգանային միավոր», իսկ որպես սանկցիա կավելանա «վարորդական իրավունքից եւ հատուկ իրավունքից զրկում»-ը:

Օրենքի՝ ուժի մեջ մտնելու պահից յուրաքանչյուր անձ, որն ունի վարորդական վկայական, ստանում է 9 տուգանային միավոր մեկ տարվա համար: Մեկ տարվա ընթացքում այդ բալերը սպառելու դեպքում նրա՝ տրանսպորտային միջոց վարելու իրավունքը կասեցվում է 6 ամիս ժամկետով: Այսինքն ըստ խախտման տեսակի, ՃՈ-ն կպակասեցնի տրված միավորները: Կախված երթեւեկության կանոնների խախտման հանրային վտանգավորության աստիճանից, պատահարի ժամանակ զոհերի առկայությունից եւ այլնից՝ այդ 9 միավորը կնվազեցվի համապատասխանաբար 1, 2, 3 կամ 4 միավորով: Ներգործության այս տեսակը չի տարածվի հաշմանդամություն ունեցողների վրա` բացառությամբ ոչ սթափ վիճակում մեքենա վարելու դեպքից: Նախագծով առաջարկվում է մի շարք խախտումների դեպքում ավելի երկար ժամկետով զրկել վարորդական իրավունքից:

Հատկանշական է, որ օրենքը նախատեսում է նաեւ հնարավորություն ժամկետից շուտ վերականգնել վարելու իրավունքը: մասնավորապես, կասեցված ժամկետի կեսը լրանալուց հետո վարորդը օրենքի ուժով իրավունք կստանա հանձնել տեսական քննություն եւ վերականգնել իր վարելու իրավունքը: Տեսական քննություն չհանձնելու դեպքում 6 ամիսը լրանալուց հետո օրենքի ուժով, առանց որեւէ քննության վերականգնվում է նրա վարելու իրավունքը:

Երկրորդ անգամ իրավունքը վերականգնվելու պահին կրկին տրվում է 9 միավոր:

Մեկ տարվա ընթացքում երկրորդ անգամ 9 միավորը սպառելու պարագայում արդեն անձը զրկվում է տրանսպորտային միջոցներ վարելու իրավունքից՝ 1 տարի ժամկետով, եւ այդ դեպքում ժամկետի կեսը լրանալուց հետո տեսական քննությամբ իրավունքները վերականգնելու հնարավորություն չկա, եւ ժամկետի ավարտից հետո իրավունքը վերականգնելու համար անձը ստիպված կլինի հանձնել ամբողջական քննություն՝ վարորդական վկայական ստանալու համար:

Օրենքը նախատեսում է նաեւ որոշ բալեր վերականգնելու հնարավորություն: Օրինակ, եթե սպառված բալերի մնացորդային նիշը հասել է 3 եւ պակաս բալերի, անձն իրավունք ունի իր ցանկությամբ հանձնել տեսական քննություն եւ ավելացնել իր ունեցած բալերին 2 բալ:

Սակայն կա նաեւ խստացում, որոշ իրավախախտումների համար նախատեսվել է քրեական պատասխանատվություն. Եթե անձն սպառել իր տուգանային միավորները, եւ նրա նկատմամբ կայացվել է վարելու իրավունքի կասեցման որոշում, եւ այդ որոշումից հետո նա վարել է տրանսպորտային միջոց, ապա նախատեսվում է քրեական պատասխանատվություն: Քրեական պատասխանատվություն է նախատեսվում նաեւ վարելու իրավունք չունեցող անձի կողմից մեկ տարվա ընթացքում երկրորդ անգամ նմանատիպ արարք կատարելու դեպքում:

2020թ. հունվարի 1-ից տուգանային միավորներ կիրառվելու են միայն տեսանկարահանման եւ լուսանկարահանման համակարգով արձանագրված իրավախախտումների պարագայում, իսկ ճանապարհային ոստիկանների կողմից իրավախախտումների արձանագրման պարագայում օրենքն ուժի մեջ է մտնելու սեպտեմբերի 1-ից:

Կան իրավախախտումներ, որոնց դեպքում նախկին տուգանքի փոխարեն կիրառվում է միայն տրանսպորտային միջոցներ վարելու իրավունքից զրկում:

Մասնավորապես, տրանսպորտային միջոցի վրա առանց թույլտվության կապույտ եւ կարմիր առկայծող փարոսիկներ կամ հատուկ ձայնային ազդանշանային սարքավորում տեղադրելու դեպքում վարորդը գործող 100 հազար դրամ տուգանքի փոխարեն 1 տարով կզրկվի վարորդական իրավունքից:

Հնարամիտ վարորդները հաճախ տուգանվելուց խուսափելու համար մեքենաների պետհամարանիշերի 1 կամ ավելի նիշերն այսօր փակում են: Նախագծով նման իրավախախտում կատարողը կտուգանվի 20 հազար դրամի չափով եւ կզրկվի 1 միավորից:

Առանց պետհամարանիշի, փոխարինված կամ կեղծ համարանիշով մեքենա վարելու դեպքում վարորդը 1 տարի ժամկետով կզրկվի վարորդական իրավունքից: Իսկ եթե վարորդն իր մեքենայի պետհամարանիշը տրամադրի այլ վարորդի, ապա կտուգանվի գործող 100 հազար դրամի փոխարեն 20 հազար դրամով ու կկորցնի 3 միավոր:

Վարորդը խաչմերուկի կանոնները խախտելու դեպքում կկորցնի 2 միավոր, հետիոտնային անցման կանոնը խախտելու դեպքում՝  1 միավոր, վազանցի կանոնները խախտելու դեպքում՝ 1 միավոր, երթեւեկությունը սկսելու, մանեւր կատարելու կամ հետընթացի վարման կանոնները խախտելու դեպքում՝ 2 միավոր, տրանսպորտային միջոցը միակողմանի երթեւեկության գոտում հանդիպակաց վարելու դեպքում՝ 2 միավոր, հոծ գիծը տրորելով շրջադարձ կամ հետադարձ կատարելու դեպքում՝ 2 միավոր, հանդիպակաց երթեւեկության գոտի դուրս գալու դեպքում՝ 2 միավոր, մեքենան հետիոտնային անցման վրա կայանելու դեպքում՝  1 միավոր, մեքենան ՃՈ տեսուչի պահանջով չկանգնեցնելու դեպքում վարորդը կզրկվի վարորդական իրավունքից 6 ամսից 1 տարի ժամկետով:

Կարմիր լույսի պահանջին չենթարկվելու կամ ՃՈ տեսուչի «կանգնել» հրահանգը չկատարելու դեպքում վարորդը 20 հազար դրամ տուգանքի փոխարեն կտուգանվի 25 հազար դրամի չափով եւ կկորցնի 2 միավոր, ավտոմեքենայի արագությունը 11-ից 30-ով գերազանցելու դեպքում վարորդը կզրկվի 2 միավորից, արագությունը 31-ից 50-ով գերազանցելու դեպքում կկորցնի 3 միավոր, 51-ից 80-ով գերազանցելու դեպքում՝ 4 միավոր, 81 եւ ավելի արագությամբ ընթանալու դեպքում 6 ամսով կզրկվի վարորդական իրավունքի վկայականից:

Խստացվել է նաեւ ոչ սթափ վիճակում մեքենա վարելու պատիժը. Նման դեպքում գործող 100 հազար դրամ տուգանքը կնվազեցվի եւ կսահմանվի 25 հազար դրամ, սակայն վարորդը կկորցնի 4 միավոր: Այսինքն՝ երկուսից ավել անգամ ոչ սթափ վարելու պարագայում նա կկորցնի իրեն տրված 9 միավորն ամբողջությամբ եւ որոշակի ժամկետով կզրկվի վարորդական իրավունքից:

Եթե վարորդի 1 լիտր արյան մեջ ալկոհոլի չափաբաժինը գերազանցի 1 գրամը կամ մեկ լիտր արտաշնչած օդի մեջ գերազանցի 0.5 միլիգրամը, վարորդը կզրկվի մեքենա վարելու իրավունքից 1 տարի ժամկետով: Եթե վարորդը թմրանյութի ազդեցության տակ մեքենա վարի, ապա կզրկվի վարորդական իրավունքից 2 տարի ժամկետով: Եթե վարորդները խուսափեն ոչ սթափ վիճակի զննության պահանջից, ապա վարորդական իրավունքից կզրկվեն 2 տարի ժամկետով:

Աղբյուր՝ vnews.am